Dịch: Thiên Nhai - Lãng Nhân Môn Biên: Hoàng Tuyền Bản dịch thuộc về hai cô gái xinh đẹp này ~ “Cuối năm Sùng Trinh thứ nhất, cả nước gặp hạn, đất đai khô cằn nghìn dặm.” - “Minh sử - Ngũ Hành chí”. … Đầu năm nay, dân chúng lao đao khổ cực. Từ Vạn Lịch năm cuối tới nay, chưa tới 20 năm mà lũ lụt, hạn hán đến nạn châu chấu lần lượt keo tới, khiến cho dân chúng khổ sở lầm than. Ngay cả chốn kinh sư cũng không may mắn thoát khỏi. Thiên Khải năm thứ nhất, tân hoàng đăng cơ, kinh đô và xung quanh châu chấu bay đầy trời. Sùng Trinh năm thứ nhất, tân hoàng đăng cơ, kinh đô và các vùng lân cận đất đai khô cằn nghìn dặm. Giữa những cánh đồng hoang nứt nẻ, một đám nạn dân du đãng, tử khí nặng nề hệt như một cái xác không hồn. Mạ đã chết khô, cỏ dại cũng không mọc được, vỏ cây đã bị bóc sạch từ lâu, muốn ăn đất còn phải cố công tìm nước mới có thể nuốt trôi. Triệu Sĩ Lãng dẫn theo già trẻ cả nhà, đi lẫn giữa đội ngụ chạy nạn, thẫn thờ bước về phía trước. Năm ngoái mẹ già bệnh nặng qua đời. Năm nay con trai cả lại bệnh đói lìa trần. Mới mấy hôm trước, cả nhà được ông trời chiếu cố nên tìm được một lùm cỏ đuôi chó lớn gần bờ sông. Lông cỏ dùng để nấu cháo, tằng tiện tằn tiện mà ăn thì cũng chỉ kéo được hai ngày là hết. Cả nhà đều yêu thương con trai thứ Triệu Hãn, cháo lông cỏ để nó ăn nhiều nhất, nhưng cũng vì vậy mà có chuyện, Triệu Hãn đã mấy ngày không đi ngoài được. Lông cỏ xoắn cứng lại trong bụng, nếu không đi ngoài được thì chỉ có nước chờ chết mà thôi. Đến đêm, cả nhà ngủ giữa chốn đồng không mông quạnh. Triệu Sĩ Lãng dẫn theo con gái lớn Triệu Trinh Lan đi ra xung quanh tìm cỏ dại và cành khô nhóm lửa. Thê tử Triệu Trần thị dẫn theo con gái nhỏ Triệu Trinh Phương tiếp tục giúp Triệu Hãn đi ngoài. “Hãn Nhi, con ráng rặn mạnh hơn một chút nữa đi!” Triệu Trần thị tay cầm một nhánh cây khô, cố gắng chọt chọt hậu môn của con trai. Triệu Hãn cởi quần ngồi xổm dưới đất, tay siết cỏ khô, dốc hết sức bình sinh, còn nức nở nói: “Mẹ, con không rặn ra được.” “Sắp rồi, sắp được rồi.” Triệu Trần thị rưng rưng nói, hậu môn của con trai đã bị chọt đến chảy máu. Cả buổi sau mới nghe Triệu Hãn hét lên một tiếng đau đớn, sau đó trực tiếp ngất xỉu tại chỗ. Triệu Trần thị mừng rỡ reo lên: “Ra rồi, ra được rồi!” Cả nhà đã không còn gì ăn, chỉ có thể nấu chút rễ cỏ héo cùng nước ấm uống cho đỡ dạ. Nhưng cũng phải may mắn lắm mới đào được rễ cỏ như thế, cả nhà họ vì thiếu dinh dưỡng mà toàn thân đã sưng phù lên. Tình huống của họ vẫn còn đỡ, chỉ mới bị phù nề mà thôi. Một số nạn dân đói bụng lâu quá, chẳng những tiêu hết mỡ mà ngay cả bắp thịt cũng héo quắt lại chỉ còn da bọc xương, trông chẳng khác gì thây khô. Trời vào đêm, sao trời lấp lánh. Triệu Sĩ Lãng mặc một bộ quần áo vải đay cũ, ông ngước đầu nhìn bầu trời, miệng thì thào: “Hoàng hoàng Đại Minh, sơn hà thất sắc, yêu phân tùng sinh, quốc tương bất quốc*. Nho sĩ như ta có thể làm được gì? Làm được gì đây?” *Đại Minh huy hoàng Núi non ảm đạm Khắp chốn nhiễu nhương Nước đà mất nước Triệu Sĩ Lãng thật sự là nho sĩ, dòng họ bao đời đều là nho sĩ. Bởi vì hộ tịch nhà họ Triệu là nho tịch (nho tịch, thương tịch… cùng thuộc nhóm “dân tịch”, ngoài “dân tịch” thì thời Minh còn có “quân tịch”, “thợ tịch”, “quan tịch”… Cả thảy là 7 nhóm khác nhau) Hơn mười năm trước, gia cảnh họ Triệu cũng xem như sung túc. Nhưng ông khoa cử tốn hao nhiều tiền của, gia nghiệp lụn bại. Mấy năm nay liên tục gặp thiên tai, năm ngoái mẹ già bệnh nặng còn phải vay tiền chữa bệnh. Cuối cùng người thì lìa đời, nợ cũng không trả nổi, chỉ có thể bán đất gán nợ. Ban đầu vẫn có thể vay tiền họ hàng và bè bạn, nhưng thời gian dài ai mà chịu nổi? Trong mắt thân bằng, Triệu Sĩ Lãng giống như một kẻ ôn thần, họ tránh còn không kịp nữa là. Lại qua một ngày, đội ngũ chạy nạn đi tới Thiên Tân, cách một con kênh chính là tường thành. Bên bờ kênh có quân quân dựng lều cháo cứu tế dân, cả nhà Triệu Sĩ Lãng cũng xếp hàng chờ cháo. Nhưng chỉ mới phát cháo cho vài trăm người thì đã có tiểu lại hô to: “Hôm nay hết cháo rồi, ngày mai hãy tới đi.” Xung quanh lều cháo bỗng chốc vang vọng từng tiếng khóc la, có nạn dân chạy lên níu kéo, bị quan sai đánh tới mức hấp hối. Hơn mười vạn nạn dân tụ tập ở Bắc Kinh và Thông Châu. Cho dù triều đình có muốn cứu tế dân chúng thì cũng không tới lượt Thiên Tân này. Mỗi ngày chỉ phát cháo cho vài trăm người để làm bộ cho có mà thôi, chút lương thực ít ỏi để cứu trợ cho nạn dân đã bị tham ô cả rồi. Đột nhiên, một đoàn người quần là áo lượt đi tới, kẻ cầm đầu nói: “Lão gia nhà ta muốn thu nghĩa nữ, dung mạo xinh đẹp, tuổi từ 12 tới 16 với giá nửa đấu gạo!” Những nạn dân có con gái đều bước tới hỏi han, sau đó dắt con cái đi tới chỗ kênh đào gần khô cạn rửa mặt. Triệu Trinh Lan tuổi vừa tròn 14 lại nói với cha mẹ: “Cha, mẹ, hai người bán con đi. Dè sẻn một chút, nửa đấu gạo cũng đủ ăn vài ngày.” Triệu Sĩ Lãng và Triệu Trần thị đều cúi đầu im lặng. Triệu Trinh Lan cố gượng cười: “Dù sao cũng chết, bán con gái tới nhà giàu có, dù có làm nha hoàn cũng không tới mức chết đói.” Triệu Trần thị thở dài, nói: “Lan Nhi, đây rõ ràng không phải gia đình giàu có gì, bọn họ chỉ là môi giới mua bán phụ nữ mà thôi.” Triệu Sĩ Lãng cắn răng nói: “Nhà ta nhiều đời trong sạch, dù có chết đói…” “Cha, đại đệ đã không còn, nhị đệ không thể chết được, nhà ta vẫn cần nó kế thừa hương khói.” Triệu Trinh Lan van nài: “Cha, mẹ, hai người xem như cho con gái một con đường sống đi. Con gái không muốn chết đói.” Triệu Sĩ Lãng quay đầu nhìn về phía Triệu Hãn, con trai vẫn đang hôn mê, lại còn sốt cao không hạ, nếu như không ăn gì thì chắc chắn sẽ chết. Im lặng một hồi, Triệu Sĩ Lãng xoay người nhìn về phía chân trời, nhắm mắt tuôn hai dòng lệ đục, xua tay nói: “Đi đi.” Triệu Trần thị rưng rưng nắm tay con gái, nghẹn ngào nói: “Lan Nhi, để mẹ rửa mặt cho con.” Cô út Triệu Trinh Phương vừa tròn sáu tuổi im lặng quan sát từ đầu chí cuối, giống như hiểu ra gì đó, nhưng hình như lại không hiểu gì cả. Phía bắc kênh đào đã cạn khô không cách nào đi thuyền được nữa, hai mẹ con cẩn thận trượt xuống lòng kênh, vốc nước sông rửa sạch gương mặt của Triệu Trinh Lan. Gương mặt thanh tú khiến người ta sinh lòng trìu mến, chẳng qua là bị đói lâu ngày nên gò má hơi lõm vào. Lại nghe người môi giới hét lớn: “Không nhận nữa, không nhận nữa, thu đủ nghĩa nữ rồi.” Triệu Trần thị bỗng thở phào một hơi, cuối cùng cũng không cần bán con gái nữa. Nhưng nghĩ tới chuyện cả nhà không còn gì vào bụng thì bà lại cảm thấy xót xa. Triệu Trinh Lan bước tới, nói với người môi giới: “Ta biết chữ.” Người cầm đầu nghe vậy thì lập tức quay lại, quan sát Triệu Trinh Lan một hồi lâu mới gật đầu nói: “Mặt mày cũng ưa nhìn đấy.” Triệu Trinh Lan lại nói thêm: “Cha ta là tú tài, tổ tiên ta có người làm quan.” “Lại còn là con nhà thư hương à.” Người môi giới mừng rỡ. Triệu Trinh Lan lại nói: “Ta đáng giá ba đấu gạo.” “Ha ha, ba đấu gạo? Thời buổi này, dù là tiểu thư quan lại cũng chỉ đáng giá một đấu gạo mà thôi.” Người môi giới ném hai túi gạo ra, đều là túi nhỏ có thể chứa nửa đấu gạo, một túi gạo đại khái cũng được năm sáu cân. Triệu Trinh Lan không mặc cả nữa, cô tháo dây thừng cột miệng túi ra, nhìn đống gạo cũ xỉn màu bên trong, gượng cười nói với mẹ mình: “Mẹ, con gái đi đây, mẹ và cha hãy bảo trọng.” “Lan Nhi, con cũng phải bảo trọng đấy.” Triệu Trần thị lau nước mắt nói. Người môi giới dắt mấy cô gái rời đi, Triệu Trần thị cầm hai túi gạo về gặp chồng. Triệu Trinh Phương sáu tuổi lúc này mới hiểu ra, gào khóc nói: “Tỷ tỷ, tỷ tỷ, con muốn tỷ tỷ!” Triệu Trần thị buồn bã an ủi con gái: “Phương Nhi đừng khóc, tỷ tỷ đi hưởng sung sướng, được sung sướng hơn rồi.” “Con muốn tỷ tỷ, con muốn tỷ tỷ!” Triệu Trinh Phương vẫn tiếp tục gào khóc. Triệu Sĩ Lãng nhìn hai túi gạo kia, lại nhìn con gái út đang khóc la, trong lòng chua xót tột cùng, ngồi xổm xuống nghẹn ngào bật khóc. Bỗng đâu, Triệu Trần thị lại rút một con dao gỉ sét ra, nghiến răng quát lớn: “Các người muốn làm gì? Cút, cút đi!” Một đám nạn dân đang ngấp nghé hai túi gạo của họ mà từ từ nhích tới. Mấy gia đình bán con gái đổi gạo khác, nếu không phải có người thân hoặc quen biết che chở thì cũng bị nạn dân xung quanh bao vây. Lúc đói đến hoảng thì thịt người còn ăn được, huống hồ gì là giết người cướp gạo. Triệu Sĩ Lãng bất chấp buồn đau, quơ lấy cây gậy chống, cố gắng giữ gìn chỗ gạo cứu mạng của cả nhà. Lộc cộc, lộc cộc… Một tràng tiếng vó ngựa từ xa truyền tới, một đoàn người ngựa cầm theo vũ khí xông tới. Hơn hai vạn nạn dân sửng sờ đứng im tại chỗ, đoàn người ngựa kia chạy tới, một người nhíu mày hỏi: “Không phải đã nói hôm nay có phát cháo à?” Không ai trả lời. Người kia nhảy xuống ngựa, xách một nạn dân lên hỏi: “Phát cháo ở đâu?” Nạn dân kia sợ hãi đáp: “Đã phát hết rồi.” “Mẹ nó chứ, còn chưa tới buổi trưa thì xong thế nào được? Lừa ai chứ!” Người kia giận dữ  quát. Những người cưỡi ngựa khác nói: “Đại ca, không thể đi tay không được, xem thử đám này còn gì chấm mút được hay không.” Đám người này là cướp, nghe nói ngoài thành Thiên Tân có phát cháo nên lập tức cưỡi ngựa tới đây hòng cướp lương thực. Bọn chúng không dám xông vào thành Thiên Tân, chỉ dám cướp lương thực ngoài thành, dù sao quân đóng ở Thiên Tân cũng chỉ toàn đám già yếu mà thôi. “Mùi gì đấy?” “Bên kia có người nấu cháo!” Đám cướp kia nghe phong thanh bèn mò qua, cướp hết chỗ gạo bán con gái của cánh nạn dân khi nãy. Cánh nạn dân muốnn phản kháng thì bị chúng vung đao chém chết. Lại có kẻ quát lớn: “Kẻ nào còn gạo thì mau giao hết ra đây!” “Chạy thôi!” Nạn dân xung quanh thấy cảnh giết người thì hoảng sợ ù té chạy. Những người đứng cách quá xa không biết xảy ra chuyện  gì, nhưng cứ chạy theo người ta thì chắc chắn không sai. Chỉ trong thoáng chốc, sự hỗn loạn đã lan ra khắp nơi, hơn hai vạn nạn dân ù ù cạc cạc bỏ chạy thục mạng như ong vỡ tổ. Đám cướp chuyên môn nhằm vào những người có xách túi lớn túi nhỏ, mặc kệ bên trong chứa cái gì, nói chung cứ cướp trước rồi tính sau. Triệu Sĩ Lãng cõng con trai sốt cao hôn mê, bản thân ôm một túi gạo, để thê tử cầm túi còn lại, che chở con gái chạy trốn. “Á!” tiếng hét thảm của thê tử vang lên ngay sau lưng, Triệu Sĩ Lãng hốt hoảng quay đầu nhìn lại. Triệu Trần thị đã trúng đao ngã xuống đất, gạo cũng bị đám người kia cướp đi. Triệu Sĩ Lãng mở to hai mắt, buông con trai xuống, hai mắt đỏ ngầu: “Ác tặc, ta liều mạng với ngươi!” Triệu Trần thị cố nén đau đớn hét lớn: “Tướng công, cứ mặc kệ thiếp, mau chạy đi, chạy ngay đi!” Hai chân người làm sao có thể chạy nhanh bằng bốn chân ngựa, Triệu Sĩ Lãng biết rõ khó mà thoát được, bèn cầm gậy gỗ xông tới: “Ác tặc, nạp mạng đi!” Tên cướp kia cười lạnh một tiếng, nhấc chân đá ngã Triệu Sĩ Lãng. Triệu Sĩ Lãng cố gắng bò dậy, tên cướp kia lại chém một đao xuống, tiếp theo lại chém thêm vài nhát như trút giận. Triệu Sĩ Lãng nằm trong vũng máu không thể động đậy được nữa. “Cha, cha ơi!” Triệu Trinh Phương nhào qua, ra sức lắc thi thể của cha. “Ồn ào quá.” tên cướp kia giơ đao định chém xuống. Một tên cướp khác ngăn hắn lại: “Lão Thất, đủ rồi đấy, trẻ con ngươi cũng muốn giết à? Cướp đồ quan trọng hơn.” Lúc này tên cướp kia mới thu đao lại, cầm hai túi gạo lên cột vào yên ngựa rồi tiếp tục giết người cướp của. Chỉ trong thoáng chốc, hơn hai vạn nạn dân đã chạy mất tăm, chỉ còn sót lại vài trăm cái xác mà thôi. Có người là bị đám cướp giết, có người thì chết vì bị giẫm đạp. Có vài nạn dân thật sự đói tới mức hấp hối, không còn sức chạy nữa, chỉ có thể nằm lại tại chỗ chờ tới khi trút hơi tàn. Phía bắc thành Thiên Tân có một chiếc cầu gỗ dựng tạm bợ. Quan binh thủ thành tận mắt chứng kiến toàn bộ quá trình, nhưng không ai chịu ra mặt cứu giúp. Không chỉ như vậy, bọn họ còn vung đao rút kiếm giết chết tất cả nạn dân cố gắng chạy qua cầu. Đối với thành Thiên Tân, cả nạn dân lẫn giặc cỏ đều là tai hoạ cả! Triệu Trinh Phương khóc tới khàn giọng, nhưng cha mẹ vẫn không hề đáp lời. Cô bé biết rõ cha mẹ chỉ đang ngủ mà thôi, một tháng trước đại ca cũng ngủ say không tỉnh lại như thế. Cô bé đói tới mức đầu váng mắt hoa, ngơ ngác đứng im tại chỗ. Không biết bao lâu sau, Triệu Trinh Phương mới tập tễnh đi về phía đống thi thể gần đó. Đống lửa gần đó vẫn chưa dập tắt, trong cái nồi đất sứt sẹo còn thừa chút cháo, dưới đất cũng có ít gạo vương vãi. Triệu Trinh Phương cẩn thận nhặt những hạt gạo dính máu kia cho vào nồi, cô bé học theo mẹ chắc mót thêm chút nước sạch còn thừa trong vài cái hũ, quỳ một bên chờ nấu cháo húp. Cũng không rõ nấu chín hay chưa, Triệu Trinh Phương nhịn không nổi nữa, cô bé vừa rưng rưng khóc vừa nuốt nước miếng, hấp tấp vươn tay bốc cái nồi ra khỏi đống lửa. “Á!” Hai tay của cô bé bị bỏng rộp lên, nhưng lại cố chịu đau không vứt cái nồi đi mà cẩn thận đặt xuống đất. Sau đó cô bé ngơ ngác quay đầu lại nhìn cha mẹ, mãi đến khi cháo đã nguội lạnh vẫn chưa hoàn hồn được. Triệu Trinh Phương bất chợt bưng nồi lên, đi tới bên cạnh cha mẹ, lắc lắc thi thể của cha mình: “Cha, đừng ngủ nữa. Mau dậy ăn cháo đi, ăn xong sẽ không đói nữa.” Nhưng cha không hề trả lời. Cô bé lại quay sang lắc thi thể của mẹ: “Mẹ, ăn cháo, ăn cháo rồi thì không đói nữa. Mẹ mau dậy ăn cháo đi… ư, huhuhu…” Cảm giác sợ hãi ập tới khiến cô bé lạc giọng khóc nấc lên. Khóc đến khi mệt lả đi, không còn khóc nổi nữa. “Nước, nước, khát quá…” Cô bé quay đầu nhìn lại, phát hiện là Triệu Hãn đang gian nan cất lời. Nước mắt của cô bé lập tức ráo hoảnh, mừng rỡ chạy tới: “Nhị ca, nhị ca, mau dậy ăn cháo đi!”